BURSA - Türkiye'nin en önemli gölleri arasında yer alan İznik Gölü, giderek küçülürken, ABD'li Cargill firmasının gölü besleyen yeraltı sularından yılda 1 milyon metreküpten fazla su çekmesi sorunu daha da büyütüyor.
Marmara Bölgesi'nin en büyük, Türkiye'nin ise beşinci büyük doğal gölü olma özelliğine sahip İznik Gölü, birçok olumsuz etkenin bir aray gelmesi nedeniyle kuruyor. Yaşanan birçok soruna rağmen fabrikaların su çekmeye devam ettiği gölde suların çekildiği alanlar bataklığa döndü.
İznik Gölü'nü yerüstü akarsular kadar yeraltı suları da besliyor. Özellikle dünyanın birçok ülkesinde savaş, doğal afet gibi olumsuz durumlar karşısında temiz su ihtiyacında başvurulması gereken en stratejik kaynak olan yeraltı suları Türkiye'de hoyratça kullanılıyor.
Bölgede İznik Gölü'nü besleyen ve aslında son derece stratejik olan yeraltı sularını göl çevresinde kurulu birçok fabrika tüketiyor. Bu fabrikalardan biri olan Cargill, kendilerine ücretsiz tahsil edilen 6 yeraltı su kuyusundan yılda 1 milyon metreküpten fazla su çekiyor.
Cargill, yıllardır hep aynı savunmayı yapıyor; "Biz İznik Gölü'nden su çekmiyoruz" diyor. Düz ve sığ bakış açısıyla doğru olarak kabul edilebilir ancak gölü besleyen yeraltı su kaynaklarından su çekildiğiyle ilgili sorun sürüyor.
- 1 MİLYON METREKÜP SU NE ANLAMA GELİYOR?
Sadece Cargill'in yılda çektiği 1 milyon metreküp su az görünebilir ancak 3 milyon 238 bin 618 kişiye hizmet veren Bursa Büyükşehir Belediyesi BUSKİ Genel Müdürlüğünün 1 milyon 563 bin abonesi üzerinden bakıldığında rakam daha net ortaya çıkıyor.
Cargill'in kullandığı 1 milyon metreküp su, 3 milyon 238 bin kişinin 2 günde tükettiği suya denk geliyor.
Başka bir deyişle Türkiye'de hayata geçirilmesi planlanan "su hasadı ve gri su" çalışmaları kapsamında yıllık planlanan toplam 10 milyon metreküplük kazanımın 10'da 1'i kadar suyu Cargill yeraltından çekiyor. (Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yeni düzenlemesiyle büyük ölçekli özel ve kamu binalarında yağmur suyu hasadı ve gri su sistemleri 2026’dan itibaren mecburi hale gelecek. Bu çalışmadan yılda 10 milyon metreküp kazanım bekleniyor)
- CARGİLL ÇEKTİĞİ SUYU NE YAPIYOR?
Cargill Bursa Fabrikası, İznik Gölü'nü besleyen kaynaklardan çektiği 1 milyon metreküpten fazla suyu kullandıktan sonra arıtarak doğaya bırakıyor ancak bu su, Karsak Deresi yoluyla Gemlik Körfezi'ne gidiyor yani İznik Göll'ne bir damla faydası olmuyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, İznik Gölü gibi birçok gölü kurtarmak için özel planlar hazırlarken, büyük yatırımlar yaparken, su hasadıyla geri kazanımlar için kanuni düzenlemeler bile yapılırken İznik Gölü'nü besleyen kaynaktan su çekiminin sürmesi büyük bir çelişki olmuyor mu? (Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, ağustos ayında yaptığı açıklamada, "Türkiye'nin en büyük göllerinden olan Eğirdir Gölü'nün hacmi, yüzde 55 oranında geriledi. Bu sorunu çözmek için, buraya 5 yılda 21 milyar liralık yatırım yapacağız. Göle yıllık 42 milyon metreküp su takviyesi yapacak projenin ihalesini yaptık. Hazırladığımız bu planları; Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca göllerimiz için de sürdürüyoruz" demişti)
- BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ MECLİS KARARINA GİRMİŞTİ
Birkaç yıl önce Bursa Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararına bile giren Cargill'in su tüketimi, detaylıca anlatılmıştı.
Meclis'teki görüşme tutanaklarında, şu ifadeler ye almıştı:
"Cargill Şirketi'ne ait, Orhangazi Ilçesi, Gürle Köyü yakınlarında kurulu bulunan Nişasta Fabrikası'nda incelemelerde bulunan fabrika işletme müdürü ve sorumlu müdüründen brifing alan Çevre ve Sağlık-Tarım Hayvancılık ve Orman Komisyonları konu ile ilgili raporunu hazırlamıştır. BUSKİ'nin firma hakkındaki inceleme raporuna göre; 6 adet yeraltı suyu kullanım belgesi almıştır. Her bir belge için 810 ton/gün ve 243.000 ton/yıl tahsis yapılmış olup herhangi bir ücret alınmamaktadır. Toplamda ise yıllık 1 milyon 458 bin metreküp su çekimi yapılabilmektedir."
- CARGİLL "İKLİM" DİYEREK TOP ÇEVİRİYOR
Cargill ise "Ekonomik Etki Analizi Raporu-2025"te İznik Gölü'ndeki sorunlarla ilgili adeta top çeviriyor, kendini suçlu görmüyor.
Raporda, şunlar kaydediliyor:
"Cargill ayrıca, İznik Gölü’nün korunmasına katkı sağlamak amacıyla uluslararası bir sivil toplum kuruluşuyla kapsamlı bir araştırma yürütmüştür. 2015–2024 yılları arasında göl yüzeyinin 1,5 kilometrekare küçüldüğü tespit edilmiştir. Bu azalmanın başlıca nedenleri arasında iklim değişikliğine bağlı buharlaşma, azalan yağış miktarı ve verimsiz sulama uygulamaları yer almaktadır. Cargill, bölgede Su Geri Dönüşüm Projesi’ni hayata geçirerek hem su kaynaklarının korunmasına katkı sağlamakta hem de çiftçilerin sürdürülebilir uygulamalarla üretimlerini güvence altına almalarını desteklemektedir."
Yorumlar
Kalan Karakter: